Jak zrobić notatkę wizualną krok po kroku?

MOŻESZ SOBIE ZAPISAĆ I WYDRUKOWAĆ ↑

Opisałam ostatnio wszystkie stosowane przeze mnie metody notowania. W zależności od potrzeb, każdy sposób ma swoje zastosowanie, a także wady i zalety. Może słyszałeś już o: metodzie Cornella, notatce konspektowej i metodzie boxów? Jeśli nie, zapraszam Cię do lektury. Ale teraz czas na coś naprawdę wyjątkowego. Podzielę się z Tobą tym, w jaki sposób zrobić notatkę wizualną z tekstu pisanego, czyli z:

• książki (lub danego rodziału, tematu),
• artykułu,
• instrukcji,
• opisu wyjaśniającego (np.działanie jakiejś rzeczy, produktu lub zjawiska),
• tekstu piosenki lub wiersza.

Na koniec zaprezentuję analizę mojej własnej notatki o szlachcie polskiej. 

Ale zanim przejdziemy do clou, zapoznaj się po krótce z ABC myślenia wizualnego.

Badania wykazały, że przetworzenie i dołączenie znaczenia do obrazu zajmuje tylko kilka milisekund, a zrozumienie słów trwa o wiele dłużej. Inaczej mówiąc: każdy z nas posiada niezwykłą zdolność zapamiętywania obrazów, która znacznie przekracza zdolność zapamiętywania zdań.

To bardzo dobry argument przemawiający za tym, by choć raz spróbować zrobić notatkę wizualną.

Ostrzegam: Na tym jednym razie się nie skończy.

Wykorzystaj myślenie i uczenie wizualne

 

Mike Rhode, uważany za ojca sketchnotingu, określił ten sposób notowania tak:

Sketchnotki są bogatymi wizualnie notatkami, tworzonymi poprzez połączenie pisma odręcznego, rysunków, odręczenej typografii, kształtów, i wizualnych elementów, takich jak: łuki, ramki i linie.

Dlaczego wizualizacja jest tak istotna?

Wizualizacja pozwala nam lepiej zrozumieć i zapamiętać treść, poprawić nasze umiejętności rozwiązywania problemów i efektywnie dzielić się pomysłami. Dzieje się tak, ponieważ większość naszego mózgu jest przeznaczona do przetwarzania informacji wizualnych. Elementy wizualne doskonale pasują do upraszczania materiałów naukowych.  Przyda Ci się narzędzie do przekształcenia złożonej, trudnej tematyki w kilka kluczowych pojęć,  połączonych logicznymi relacjami. Brzmi zawile? Ale działa natychmiastowo. 

Czego potrzebuję, żeby zrobić notatkę wizualną?

Kartkę (lub zeszyt), ulubione przybory do pisania (mogą być kolorowe, lub nie – to zależy od Ciebie). Możesz zaopatrzyć się też w szary marker / krędkę, żeby robić cienie liter i rysunków. 

Czy muszę umieć rysować i ładnie pisać?

NIE! Sketchnotki mają służyć Tobie. Ważne, abyś sam odczytał to co zanotowałeś. Rysunki mogą być zrozumiałe tylko Tobie. Nie musisz być artystą, aby  przedstawić tekst za pomocą łatwych do zrozumienia ikon, lub wyróżnić najważniejsze koncepcje pogrubionymi czcionkami i ulubionymi kolorami. 

Czy są jakieś tricki, które mogą mi pomóc?

Tak, możesz opracować sobie kroje pisma (lub wyszukać w Internecie, takie, jakie przypadną Ci do gustu). Myślenie wizualne dysponuje też arsenałem elementów, o których napiszę więcej poniżej.

Kiedy uczysz się czegoś wykorzystaj diagramy, rysunki; pisz zdania swoimi słowami (w miarę możliwości); trudne reguły urozmaicaj rysunkami. Im częściej będziesz notować w ten sposób, tym szybciej będą powstawać Twoje notatki.

Co daje systematyczne stosowanie myślenia wizualnego?

Po latach zobaczysz, że używałeś tej metody nie tylko w szkole i na studiach, ale towarzyszy Ci ona także w pracy. Być może zaczniesz kształcić się dalej, uczęszczając na dodatkowe kursy, albo wykorzystasz swoje rysunkowe notatki przed ważnym występieniem.

Tak jak ze wszystkim – systematyczne stosowanie myślenia wizualnego, czyni z jego użytkowanika mistrza. I wcale nie chodzi tu o urodę Twoich obrazków. Po prostu szybciej skojarzysz, wyciągniesz wnioski, w mig pojmiesz co jest ważne w tekście. W miarę upływu czasu, będziesz tworzyć schematy bez zastanawiania się nad koncepcją. To jednak odległa perspektywa. Na razie zajmijmy się podstawami, które do takiej zręcznosci w sketchnotingu Cię poprowadzą.

Zacznijmy od początku

 

Cały proces robienia notatki na podstawie tekstu, opiera się na:

• czytaniu
• przetwarzaniu
• planowaniu
• rysowaniu / pisaniu

Tylko tyle. Zatem łatwe do zapamiętania.

Oto podstawowe informacje, króre pomogą Ci zrobić Twoją pierwszą notatkę:

Ikony

Wiele pisanych słów można zastąpić rysunkami. Dodawaj najważniejsze symbole zamiast pisać wyrazy. Pamiętaj o tych, które są skuteczne i łatwe do narysowania. Możesz założyć zeszyt, który stopniowo zapełnisz ulubionymi ikonami. Twoje obrazkowe słownictwo będzie stale rosło, a w przyszłości szybko wybierzesz potrzebną ikonę.

Pismo odręczne

• Pisz najlepiej tak jak zawsze zwykłeś pisać. Tak jest po prostu najszybciej. Możesz ozdabiać dodatkowo tytuł, ważne słowa – poprzez pisanie liter drukowanych i cieniowanych, albo ozdobnych. Jednak zadbaj o to, by wszystko było dla Ciebie czytelne, inaczej nici z nauki.
• Tekst – nie zawsze możliwe jest całkowite wykluczenie tekstu z notatek, ale można je dodatkowo podkreślić  za pomocą ozdobnych napisów i dymków. Wykorzystaj rozmiar, szerokość i krój liter. Pamiętaj, żeby ważne pojęcia zawsze zapisywać słownie.
• Kolor – nadaj ostateczny wygląd swojej notatce za pomocą kolorów. Eksperymentuj też z cieniami. A może lubisz notatki czarno-białe?

 

 

Szablony notatek graficznych

Mike Rhode opracował kilka szablonów graficznych, które możesz znaleźć w jego książce The Sketchnote Handbook.

Na poniższym rysunku uwzględniłam jego koncepcję, i uzupełniłam ją o swoją.

Najbardziej popularnym stylem są sketchnotki robione Pionowo, a także Droga, Promyki, i Chmurki.

Jeśli wogóle nie znasz tekstu polecam Ci schemat Pionowy, Drogę, Chmurki i Okręgi. W shemacie pionowym zapisujesz wszystko od góry do dołu, więc nie musisz zastanawiać się za dużo nad ułożeniem wyrazów czy rysunków. Podobnie jest z Drogą – poruszasz się od tematu do tematu, w szeregach, wężykiem, lub w jakikolwiek inny logiczny sposób.

Chmurki i Okręgi również sprawdzą się wtedy, gdy nie ma obowiązku pamiętania o kolejności zapisywanych informacji, oraz gdy informacje nie są ze sobą powiązane.

Promyki stosujesz do wymieniania idei lub słów. Moduły i Boxy dzielą przestrzeń na równe części – w tym przypadku raczej musisz znać z góry treść, by dopasować odpowiednią liczbę okienek.

 

Elementy wizualne

• Użyj punktorów aby rozpisać listę,
• Narysuj strzałki, by połączyć koncepcje, utworzyć diagramy i schematy,
• Wykorzystaj separatory i ramki do oddzielania pojęć,
• Dodaj banery (wstążki) dla tytułu,
• Opracuj swój ulubiony wygląd postaci.

Takie detale nie są zbytkiem, czy przeszkadzającym fragmentem – wręcz przciwnie – pozwalają określić związek między różnymi koncepcjami i procesami. Sprawiają, że mózg czuje się zainteresowany. Nareszczie coś się dzieje! Nie ma tylko samego, nudnego tekstu. 

 

Zrób samodzielnie notatkę wizualną! 

Tak jak zapowiedziałam we wstępie, pokażę i opiszę przykładową notatkę. Oto i ona:

 

 

Jeśli chcesz prześledzić tekst, na którego podstawie zrobiłam tę notatkę zajrzyj do Wikipedii.

Jak zdążyłeś się przyjrzeć, ta notatka nie należy do najpiękniejszych. Tak właśnie notuję, kiedy się uczę. Zresztą uważam, że nie ma co tracić czasu na piękną kaligrafię podczas nauki (Szczególnie historii, której jest zazwyczaj ogrom).

Zaczynając od początku – mamy wyróżniony tytuł w emblemacie, który jest tutaj herbem. Zastosowałam pionowy układ notatki, czyli pisałam z góry na dół. Czy „drobna szlachta” nie jest przypadkiem zapisana promieniowo? Teoretycznie tak, ale zauważ, że z braku miejsca wyrazy ułożyłam pionowo.

Kolejne etapy: analiza + synteza + rysunek

Zaczęłam starannie analizować tekst o szlachcie polskiej na Wikipedii, zastanawiając się, co wydaje się nawjważniejsze. Po kolei, skrótowo zapisałam te informacje. Przywileje, wymieniłam wszystkie, które widniały w tekście – inaczej ciężko byłoby się ich nauczyć 🙂 Lubię stosować ramki i kreskowany separator. 

Potem zauważyłam rycinę szlachcica – zmodyfikowałam trochę jego wygląd i narysowałam po swojemu. Podpisałam elementy jego stroju, by mieć lepszy pogląd na opisywany temat. 

Z braku miejsca nie wszystkie informacje są opatrzone rysunkami. To nic, tekst można pokolorować, lub pogrubić – na pewno da się zapamiętać. Podczas wymieniania typów drobnej szlachty, rysunki wydają się nieprzyporządkowane do wyrazów. W tym przypadku to niestotne – zauważ, że kiedy zapamiętasz te rysunki, bez problemu wymienisz też typy. Nie potrzeba tu chronologii.

Obrazkowa metafora

Metafora w myśleniu wizualnym to bardzo ważna funkcja. Dzięki niej jeszcze lepiej zapamiętasz, to co chcesz (lub musisz). Zobacz: szlachta szaraczkowa (nazwa od szarych żupanów), skojarzyła mi się z zającem szarakiem. Natomiast gołotę przedstawiłam jako nagiego człowieka :). Równie dobrze mogłaby się tam pojawić rękawica bokserska, w nawiązaniu do nazwiska słynnego pięściarza. Baw się metaforami, w ten sposób urozmaicisz swoje zapiski, a wiedza sama wskoczy do głowy. 

To by było na tyle. Bardzo mi miło, że dotrwałeś do końca tego tekstu, bo to oznacza, że zainteresowałeś się notowaniem wizualnym, i być może już wkrótce stworzysz swoją pierwszą notatkę wizualną. Tego Ci właśnie życzę 🙂

Jakie książki na temat notatek wizualnych polecam?

Często jestem pytana o książkę, która wprowadza do nauki notatek wizualnych. W pierwszej kolejności polecam Mike Rhode, jednak jego Sketchnote Handbook, nie jest dostępny w języku polskim, a po angielsku kosztuje ok. 150 zł. Drugim wyborem jest u mnie Dan Roam. Możecie dostać jego książkę za jedyne 19,50 zł (ebook) klikając w poniższą miniaturę.