Jak się robi sketchnotki? Sekrety sketchnoterów

Chodząc do szkoły, zastanawiałam się, czy tych długaśnych notatek z biologii nie można by zastąpić np. rysunkami. Pomysł z jakichś powodów porzuciłam, nigdy nawet nie próbując go zastosować. Po latach odkryłam sketchnoting, czyli myślenie wizualne, i ludzi, którzy zawodowo rysują myśli i informacje. Czasami nawet na tym zarabiają. Zobacz zatem, jak się robi sketchnotki:

 

Zacznijmy od tego co to jest sketchnoting.

Jak pisze Klaudia Tolman:

Sketchnoting to forma wspomagania zapamiętywania poprzez przenoszenie pozyskiwanych informacji do postaci wizualnej w formie różnych ręcznie wykonywanych rysunków, szkiców oraz bohomazów (jak głosi definicja Mike’a Rohde, autora książki The Sketchnote Handbook, jest to mieszanka pisma ręcznego, rysunków, ręcznej typografii, kształtów, elementów wizualnych takich jak strzałki, pudełka, linie.

 

Pojedynczym produktem sketchnotingu jest sketchnotka (sketchnote). Czyli notatka w formie graficznej z elementami tekstowymi.

Do tworzenia takich notatek nie są potrzebne specjalne umiejętności. Każdy może w ten sposób „notować”, jeśli tylko sprawia mu to radość i jest dla niego przydatne. Ważne żeby to, co wychodzi spod Twojej ręki było czytelne (dla Ciebie lub innych – w zależności, czy tworzysz dla siebie czy dzielisz się swoimi pracami z ogółem).

Jasnym jest, że sketchnotka rysowana w pośpiechu na kolanie będzie się różnić od tej tworzonej specjalnie na zamówienie czy na pokaz. Jeszcze inaczej rysuje się na bieżąco na wielkich formatach, obrazując czyjeś przemówienie (graphic recording). Wtedy taki zawodowy sketchnoter pomaga zebranej publiczności zapamiętać treść wykładu.

Jak się robi sketchnotki?

Każdy z twórców ma na pewno swoje teorie i rady odnośnie tworzenia rysowanych notatek. Ja podam zebrane, te najważniejsze.

Sketchnoting to:

• planowanie
• słuchanie bądź czytanie (w zależności czy szkicujemy treść wykładu, książki, czy dowolnego tematu, który chcemy zapamiętać),
• przetwarzanie
• rysowanie i pisanie

1. Planowanie

Podstawa to czysty biały notes lub kartki, najlepiej formatu A4 – by nie ograniczało Cię miejsce, oraz narzędzia piśmiennicze takie jak cienkopisy czy markery.

Jeśli gustujesz w monochromatycznych notatkach, przyda się kolory czarny i szary. W przypadku, gdy zamierzasz rysować bardziej kolorowo – Twoje zakupy w sklepie papierniczym będą trochę droższe. Niektórzy używają także w korektora.

2. Słuchanie / czytanie

Jeśli chcesz wykorzystywać sketchnoting do obrazowania słowa mówionego, dobrze jest poćwiczyć najpierw na jakiejś przykładowym wykładzie, np. prezentacji TED lub innej dowolnej, znalezionej np. na YouTube.

Takie szybkie „notowanie” wymaga wprawy i znajomości pewnych technik, o których za chwilę.

Kiedy czytasz książkę, polecam najpierw zrobić szkic linearny całości, potem z notatek stworzyć sketchnotkę  (takie działania przydają się szczególnie wtedy, gdy chcemy coś trwale zapamiętać).

 

3. Przetwarzanie

Potrzeba pewnej praktyki, by móc skupić się na słuchaniu prezentacji i nie odlatywać myślami na inne tematy. Nabierając wprawy zaczynamy rozeznawać się co jest istotne, i co warto notować.

Ważne jest ćwiczenie odpowiedniego planowania, by nie zabrakło nam kartki, lub nie zostało za dużo miejsca.

4. Rysowanie i pisanie

Kolejny etap to wizualne ustalenie słów, charakterystycznych dla konkretnej tematyki. Np. jeśli chcesz zobrazować  wykład o meteorologii, wcześniej pomyśl jakie słowa mogą występować na takiej prezentacji. W tym przypadku można zaprojektować ikonki wiatru, słońca, chmur czy burzy i innych stanów pogodowych, tak żeby potem w popłochu nie zastanawiać się jak narysować wichurę a jak lekki wietrzyk 🙂

Jeśli chodzi o słuchanie, ważne jest uchwycenie najważniejszych myśli prezentującego w formie pisemnej (np. w chmurkach lub ramkach).

Przygotuj sobie kroje pisma, które chcesz wykorzystywać. W zależności czy notujesz hasło czy definicję, używaj „grubszych” bądź „cieńszych” liter. Często przydatne są ozdobne czcionki.

Dobrze jest też przyswoić sobie rodzaje strzałek, łączników, sposobów cieniowania, obramowań – dlatego oglądaj dużo przykładowych prac w Internecie.

 

Gdzie szukać inspiracji?

Najbardziej znanymi rysownikami myślenia wizualnego są m.in. Mike Rohde i Eva-Lotta Lamm, którzy mistrzowsko opanowali przekładanie potoku słów na rysunki. Jedna z naszych rodzimych sketchnoterek – Kaludia Tolman, na swojej stronie podaje blogi warte obserwowania.

Komu przyda się myślenie wizualne?

Każdemu. Wszyscy mogą spróbować tworzyć sketchnotki: uczniowie, studenci, pracownicy przeróżnych firm. Brokerzy informacji również są grupą która ciągle uczy się nowych rzeczy, więc taki styl „notowania” może okazać się bardzo przydatny.

W sketchnotingu nie chodzi o talent, bo każdy jest  w stanie wykreować swój styl. Na początku, inspiruj się i kopiuj, potem wymyślaj własne elementy, używaj wyobraźni. Może Twoje prace będą łatwo rozpoznawalne, bo będą mieć coś charakterystycznego?

Nie wyczerpałam tematu myślenia wizualnego, ale mam nadzieję, że wiesz już co nieco jak się robi sketchnotki. Więcej informacji znajdziesz na blogach podanych przez Klaudię.

A moja przykładowa skechnotka jest we wpisie Praca brokera informacji – tajemnica zawodu. SN #1

Powodzenia 🙂